Obecnie nie ma leczenia przyczynowego mózgowego porażenia dziecięcego, to znaczy nie ma leków o udokumentowanej skuteczności, które mogłyby cofnąć istniejące uszkodzenie i odbudować zdrową tkankę mózgu.Istnieje natomiast możliwość oddziaływań, dzięki którym dziecko może uzyskać jak najlepszą sprawność w zakresie, na jaki pozwala uszkodzenie mózgu. W praktyce oznacza to, że efekty leczenia zależą nie tylko od wybranej metody rehabilitacji, ale przede wszystkim od stopnia uszkodzenia funkcji mózgu. |
Metoda PNF
PNF to akronim słów Proprioceptive Neuromuscular Facilitation (z ang.) oznaczający proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu.
Metoda PNF bazuje na neurofizjologicznych zasadach wykonywania czynności ruchowych i ich przemian w trakcie życia pacjenta. Zasady te wykorzystuje się do odzyskania utraconych lub zaburzonych umiejętności ruchowych.
PNF uwzględnia odczuwanie własnego ruchu (propriocepcję) oraz skupia się na ułatwianiu ruchu zgodnego z fizjologicznymi sposobami wykonywania jak najbardziej skutecznej czynnościowo aktywności ruchowej.
|
Wskazania do zastosowania metody PNF Terapia PNF wykorzystywana jest w leczeniu wielu schorzeń, na każdym poziomie dysfunkcji od lekkich do bardzo ciężkich. Stosowana jest u osób:
|
Przeciwskazania do ćwiczeń PNF Poza stanem wymagającym hospitalizacji, nie ma żadnych przeciwskazań do stosowania metody PNF. Znacznym utrudnieniem jednak może być brak współpracy ze strony pacjenta, bowiem w przypadku terapii PNF niezwykle istotny jest stały kontakt werbalny i niewerbalny fizjoterapeuty z pacjentem W metodzie PNF wykorzystuje się wzorce ruchowe, które wykonywane są w sposób automatyczne przez człowieka przez całe życie. Opracowane są wzorce ruchowe dla kończyn górnych i dolnych (i dla ich równoczesnych ruchów), łopatki, miednicy, tułowia, głowy. Celem metody PNF jest usuwanie istniejących zaburzeń i przywracanie pacjentowi prawidłowych wzorców ruchowych. Wykorzystuje się do tego działanie receptorów pozwalających znacznie przyspieszyć reakcję zwrotną pochodzącą z układu nerwowego, poprzez stosowane bodźce. Są nimi:
|
|
PNF – ćwiczenia Ćwiczenia metodą PNF opierają na wykorzystaniu silniejszych lub sprawniejszych grup mięśniowych w celu pobudzenia funkcji słabszych o ograniczonej sprawności i uruchomienia ich aktywności. Bardzo istotna jest to wiedza profesjonalnego fizjoterapeuty z zakresu anatomii, zasad biomechaniki czy fizjologii. W ćwiczeniach PNF wykorzystuje się techniki:
|
Metoda PNF – efekty ćwiczeń ruchowych Terapia PNF ma na celu reedukację lub odtworzenie konkretnej funkcji ruchowej, utraconej lub zaburzonej w wyniku choroby lub urazu. W zależności od przyczyny schorzenia jej efektem jest:
Ćwiczenia metodą PNF mają dodatkowo inne zalety dla pacjenta: pozwalają odnaleźć jego silne strony, dają pozytywne nastawienie, dzięki aktywności (szczególnie na początku), którą pacjent jest w stanie wykonywać, motywują do dalszej rehabilitacji. Kompleksowa i indywidualnie dostosowana rehabilitacja w Uzdrowisku Kamień Pomorski, także z zastosowaniem metody PNF, ułatwia pacjentowi wykonywanie codziennych czynności i pozwala osiągnąć możliwie jak największą samodzielność. |
NDT Bobath (Bobath concept)
Metoda NDT-Bobath stanowi neurorozwojową koncepcję rehabilitacji dzieci i dorosłych w fizjoterapii. Stworzona została przez Karela i Bertę Bobath – od ich nazwiska wywodzi się nazwa metody, stosowana jest na całym świecie.
W rehabilitacji metodą NDT-Bobath podkreśla się duże znaczenie plastyczności mózgu, nieprawidłowego przetwarzania sensorycznego, możliwości oceny rezultatów, indywidualnego planowania działań usprawniających oraz możliwości partycypacji opiekunów pacjentów. Taka metoda rehabilitacji neurologicznej jak NDT-Bobath pozwala w sposób aktywny redukować problemy osób z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Jako główny cel metody Bobath podkreśla się poprawę funkcji z możliwie maksymalnym czynnym udziałem pacjenta i jednocześnie pozbawionym kompensacji.
Pozyskiwanie nowych umiejętności pozwala na coraz to inne aktywności, a to z kolei umożliwia większą partycypację w życiu społecznym. Pacjent zyskuje samodzielność, poprawie ulega więc jakość życia zarówno jego, jak i osób od których jest zależny.
|
Metoda Bobath – wskazania Rehabilitacja Bobath pozwala na diagnostykę oraz prowadzenie terapii u noworodków, niemowląt, dzieci i osób starszych w przypadku:
|
Metoda Bobath u dorosłychBobath dla dorosłych ma na celu odzyskiwanie funkcji utraconych. Uwzględnia się etap rozwoju z zaznaczeniem nieobecności odruchów fizjologicznych występujących u dzieci. Techniki oraz sposób wykonywania ćwiczeń podlega modyfikacji z racji na większe rozmiary pacjentów dorosłych. Stąd też stosowanie tej koncepcji w takich przypadkach wymaga szkolenia dodatkowego, nie wystarczy Bobath basic. Metoda NDT Bobath dyktuje działanie wieloobszarowe. Oznacza to stosowanie pozycji ułożeniowych, modyfikację wzorców i zachowań, a także zmiany w środowisku domowym pacjenta, a nie tylko konieczność współpracy z terapeutą pod kątem ćwiczeń. Jako przykład może posłużyć wykorzystywanie systemów do pozycjonowowania – poprzez odpowiednie ułożenie (pozycje) zapobiega się przykurczom i deformacjom. Aktywacja mięśni pośladkowych często wpływa u takich pacjentów na poprawę ruchu wyprostu w stawie biodrowym – jednego z najczęstszych problemów u chorych z mózgowym porażeniem dziecięcym. Przykładem takiego ćwiczenia jest leżenie na brzuchu na podwyższeniu, kończyny dolne oraz miednica ustabilizowane są pasem. Ruch polega na chwytaniu oburącz przedmiotu, który znajduje się przed pacjentem i wkładaniu go na np. wysoki klocek. Takich ruch w górnej części tułowia inicjuje skurcz mięśni pośladkowych. Wśród efektów terapeutycznych u pacjentów prowadzonych zgodnie z koncepcją Bobath wymienia się poprawę dystrybucji napięcia mięśniowego, poprawę liniowości działania mechanizmów dźwigniowych – co ma duże odzwierciedlenie w sposobie poruszania i ustawienia poszczególnych części ciała względem siebie. |
Hipoterapia
dziś stosowana jest coraz chętniej jako jedna z terapii wspomagających rehabilitację klasyczną. Z każdym dniem coraz więcej osób dowiaduje się o istnieniu takiej formy pomocy chorym dzieciom, a koń w terapii sprawdza się bardzo dobrze, ze względu na sposób stymulacji pacjenta.
Terapia z udziałem konia znalazła zastosowanie w leczeniu wielu chorób. Hipoterapia to metoda gimnastyki leczniczej na bazie neurofizjologicznej, która obejmuje leczoną jednostkę w całej złożoności psychosomatycznej. Znalazła zastosowanie w kompleksowej rehabilitacji dzieci z porażeniem mózgowym (MPD), chorych na autyzm, dzieci z chorobą Perthesa, chorych po amputacji kończyn dolnych, chorych na stwardnienie rozsiane (SM), z niedowładem połowiczym, paraparezą (częściowe porażenie mięśni ruchowych, niedowład) i tetraparezą (niedowład wszystkich czterech kończyn), z bólami odkręgosłupowymi, wadami postawy oraz niewidomych ( J. Według Kanonów Polskiej Hipoterapii (2011), hipoterapia to ukierunkowane działanie terapeutyczne mające służyć poprawie funkcjonowania człowieka w sferach fizycznej, emocjonalnej, poznawczej i/lub społecznej, podczas którego specjalnie przygotowany koń stanowi integralną część procesu terapeutycznego. Realizowana jest przez wykwalifikowanego hipnoterapeutę zgodnie z zaleceniami lekarza kierującego na hipoterapię i we współpracy z innymi specjalistami prowadzącymi danego pacjenta
Oddziaływanie hipoterapii polega na: kodowaniu w mózgu prawidłowego wzorca ruchu miednicy podczas chodu, normalizacji napięcia mięśniowego, doskonaleniu równowagi, koordynacji, orientacji w przestrzeni, schematu własnego ciała , poczucia rytmu, stymulacji i normalizacji czucia powierzchniowego, zwiększeniu poczucia własnej wartości, zmniejszeniu zaburzeń emocjonalnych, rozwijaniu pozytywnych kontaktów społecznych. Oddziaływanie konia objawia się w fakcie, że osobliwy i jedyny w swoim rodzaju związek z człowiekiem obejmuje równocześnie ciało, ducha i umysł. Człowiek doświadcza sytuacji, w której koń akceptuje go jako swojego przewodnika i podporządkowuje się mu mimo ogromnej przewagi siłowej, uczy się rozumieć człowieka i służy mu z oddaniem, pod warunkiem jednakże, że ich wzajemne porozumienie przebiega w sposób adekwatny do warunków fizycznych i całej istoty konia. Dla człowieka oznacza to szereg wrażeń n wielu płaszczyznach, które mają pozytywny wpływ na kształtowanie się jego osobowości i wzbogacają świat jego przeżyć, stanowiącej o tak zwanej jakości życia. Koń jest
środkiem do zaspokajania niewyczerpanej fantazji człowieka, w dodatku z istniejącą zawsze możliwością odpowiedzi. Poznanie obszaru ewentualnych zaburzeń w sferze przeżyć, zachowania i psychiki człowieka przyczyniło się do zastosowania konia w roli terapeutycznego pośrednika, także dziś zajmuje on stałe miejsce w pedagogice terapeutycznej, a także w psychologii i psychiatrii. Jego pozytywne oddziaływanie polega przede wszystkim na wzajemnej relacji ruchowej, tj stworzenie wspólnego ruchu, a więc w czuciu się w niego i nawiązaniu dialogu ruchowego, a następnie różnicowaniu w określonym rytmie, to znaczy w ruchu odpowiednio uporządkowanym. W wyniku bezpośredniego kontaktu ciała ludzkiego z koniem bez siodła, po ciele w miejscu uch zetknięcia rozchodzi się ciepło, temperatura ciała jest bowiem o ok. 1 stopnia wyższa niż człowieka. Poza tym zmiana tempa, kierunku i położenia ciała wprawianego w rytmiczny ruch na koniu stymuluje zmysł równowagi. W tej sytuacji łatwiej jest zmniejszyć bądź zlikwidować lęk przed przemieszczeniem się, a także uzyskać poprawę w zakresie ogólnej orientacji w przestrzeni. Pacjenci ze złożonymi upośledzeniami, przede wszystkim zaś dzieci z zaburzeniami ruchowymi pochodzenia mózgowego, uczą się określać odległości
w przestrzeni, a przy okazji przyjmować właściwa postawę oraz dostosowywać tempo i zakres ruchu. Poprzez stymulację receptorów dotykowych oraz proprioceptorów koń oddziałuje na zmysł dotyku, czucie powierzchowne oraz czucie głębokie. Wykorzystując zjawisko nacisku oraz reakcji- odpowiedź na niego ze strony rytmicznie poruszającego ciała można w znaczącym stopniu zmniejszyć względnie zlikwidować nadwrażliwość dotykową. Zdobywanie orientacji w przestrzeni, umiejętności planowania ruchu, percepcji dotykowej, zdolności reakcyjnej, ogólnej sprawności i świadomości własnego ciała pozwala opanować i ugruntować tzw. funkcje podstawowe, czego rezultatem może być daleko idące psychosomatyczne i somatopsychiczne sprzężenie zwrotne efektu terapeutycznego. Terapia na koniu oddziałuje pozytywnie na funkcje serca i układu krążenia. Tę nieosiągalną dla innych metod skuteczność hipoterapia uzyskuje za pośrednictwem neuronalnego torowania ruchowego, stymulacji sensomotorycznej oraz czynników psychosomatycznych. Zdrowotne walory jazdy konnej są znane od ponad dwóch tysięcy lat. Najstarsze dzieło na ten temat napisał Hipokrates, który propagował ją jako tę formę gimnastyki, która pobudza funkcję organizmu i łagodzi schorzenia.
Pierwsze zapiski na temat leczenia różnych schorzeń wykorzystując jazdę konną pochodzą z 1870 roku. W Skandynawii po dwóch epidemiach polio w 1946 roku pojawiły się pierwsze doniesienia o leczeniu pacjentów jazdą konną. Jej efekty potwierdziła w 1925 roku Liz Hartel, pacjentka po polio, która uzyskała srebrny medal w jeździectwie na Igrzyskach Olimpijskich. W 1976 roku w Bazylei odbył się Międzynarodowy Kongres poświęcony terapii jazdą konną w różnych jednostkach chorobowych. W Polsce po raz pierwszy profesor Weiss w Konstancie pod Warszawą wykorzystał konia w zabiegach leczniczych. W 1985r. grupa lekarzy z Krakowa zorganizowała terapię jazdy konnej na terenie Uzdrowiska Swoszowice. Pacjentami były dzieci i młodzież leczone w Poradni Rehabilitacyjnej dla Dzieci i Młodzieży Specjalistycznego Zespołu Matki i Dziecka w Krakowie. Rodzice dziecka, by rozpocząć hipoterapię, powinni udać się do lekarza prowadzącego terapię dziecka i uzyskać skierowanie na tę formę rehabilitacji. Dla osób chcących skorzystać z rehabilitacji z użyciem konia ważna jest świadomość, iż istnieją tu pewne przeciwwskazania. Są to m.in.: uczulenie na sierść, pot lub zapach konia; niewygojone rany;nietolerancja tej formy terapii przez pacjenta, np. lęk; odklejanie siatkówki; wzmożone 5 ciśnienie śród-gałkowe; wodogłowie bez wszczepionej zastawki; zwichnięcia i podwichnięcia stawów biodrowych; ostre stany chorób i zaburzeń psychicznych; ostre choroby infekcyjne. Oprócz tych wymienionych przeciwwskazań bezwzględnych istnieją również przeciwwskazania względne, m.in.: padaczka; upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim; zaburzenia mineralizacji kości; przepuklina oponowo-rdzeniowa zlokalizowana w odcinku lędźwiowym; dyskopatia, hemofilia oraz inne skazy krwotoczne. W związku z istnieniem przeciwwskazań, każdy przypadek powinien być analizowany indywidualnie (Kanony Polskiej Hipoterapii, 2011) Kanony Polskiej Hipoterapii ściśle definiują zadania hipoterapeuty: 1. Podstawowym obowiązkiem hipoterapeuty jest troska o poprawę stanu osoby korzystającej z jego usług. 2. Program i cele terapii określa hipoterapeuta zgodnie z zaleceniami
3. Etyka zawodowa i osobista hipoterapeuty zobowiązuje go do konsultacji swojego postępowania terapeutycznego z innymi osobami posiadającymi uzupełniające kompetencje specjalistyczne.
4. Hipoterapeuta współpracuje z innymi terapeutami, specjalistami i lekarzami zajmującymi się podopiecznym.
5. Hipoterapeuta powinien utrwalać i rozwijać swoją wiedzę i umiejętności w procesie ciągłego kształcenia się.
6. Hipoterapeuta zobowiązany jest do przestrzegania tajemnicy zawodowej.
7. Hipoterapeuta musi uzyskać zgodę podopiecznego i/lub jego rodziców/opiekunów przed wykonaniem i wykorzystaniem fotografii,
8. Hipoterapeuta kształtuje u podopiecznego postawę pełną szacunku dla zwierzęcia i uczy go okazywania tego szacunku. 6 9. Hipoterapeuta przestrzega reguł bezpieczeństwa w pracy z koniem i pamięta o ubezpieczeniu podopiecznych (Kanony Polskiej
Metoda Bovena
to powięziowa terapia manualna. Działa nie tylko poprzez układ nerwowy zarówno na poziomie strukturalnym jak i funkcjonalnym, przez system mięśniowy i powięziowy, ale także przez układ limfatyczny i krążenia. Jest to technika znana ze swej efektywności w dolegliwościach wewnętrznych, w procesie rehabilitacji, jak i w profilaktyce zdrowotnej.
Social Media